მოიხსენე, უფალო, სული გარდაცვალებულთა მონათა შენთა

მიცვალებულთა მოხსენების სარგებლობაზე

კუნძულ კვიპროსზე მცხოვრები ერთი ახალგაზრდა დაატყვევეს, სპარსეთში წაიყვანეს და იქ ციხეში ჩასვეს. ყმაწვილის მშობლებმა არ იცოდნენ, თუ სად იყო მათი შვილი, ბოლოს კი ვინმე კაცისაგან შეიტყვეს, რომ იგი გარდაიცვალა და მწუხარებით აღვსილებმა დაიწყეს მისი სულის მოხსენიება შობას, აღდგომასა და სულიწმიდის მოფენის დღეს. გავიდა ოთხი წელი. ამასობაში ყმაწვილმა ციხიდან გაქცევა მოახერხა და კვლავ თავის მშობლიურ კუნძულს დაუბრუნდა. უზომოდ გახარებული და აღტაცებაში მოსული დედ-მამა გადაეხვივნენ შვილს. უზომო იყო სიხარულით გამოწვეული მათი ცრემლები...

რის სამოთხე და ჯოჯოხეთი!

მეგობარ გოგონებს, ნ-სა და ვ-ს გადაწყვეტილი ჰქონდათ მონასტერში გამგზავრება. ღამეს ერთ-ერთ მათგანთან ათევდნენ სახლში, რათა დილაადრიან გასდგომოდნენ გზას. ძილის წინ წაიკითხეს საუფლო ლოცვა - „მამაო ჩვენო" და დაწვნენ.

ნ-მ გულში სთხოვა ღმერთს, რათა ძილში მას განცხადებოდა, არსებობს...

გახსოვდეთ საზვერეები

ყოველ ქრისტიანს წმინდა ნათლისღებისას უფალი მფარველ ანგელოზს უგზავნის, რომელიც უხილავად იცავს მას ბოროტისაგან და სიკეთის გზაზე მიუძღვის. იგი ადამიანის კეთილ საქმეებს იწერს. მაგრამ არსებობს ბოროტი ანგელოზი, რომელიც ჩვენს ბოროტ ქმედებებს თვალს ადევნებს და ინიშნავს კიდეც.

ყველას უნდა გვახსოვდეს იმ საშინელი დღის შესახებ, როდესაც ცოდვები მოგვეკითხება. სულს გარდაცვალებიდან მესამე დღეს საზვერეების გავლა მოუწევს. იქ მას ეშმაკები ელიან, ახსენებენ და პასუხს სთხოვენ მის მიერ ჩადენილ ნებისმიერ უხამს საქციელზე, ისეთზეც, რომელიც ადამიანს...

გარდაცვლილთა გამოცხადების შესაძლებლობა

ა) წმიდა წერილის სწავლებით

ღვთაებრივი გამოცხადება არ უარყოფს იმას, რომ შესაძლებელია გარდაცვლილთა გამოცხადება ცოცხალთათვის. წმიდა წერილიდან ჩანს, რომ იუდეველებს ეჭვი არ ეპარებოდათ გარდაცვლილთა გამოცხადების შესაძლებლობაში. მაცხოვრის თანამედროვე იუდეველებს ამ გამოცხადების რწმენა სრულად ჰქონდათ. იესო ქრისტე საუბრობდა მასზე, როგორც უეჭველზე, და არასოდეს ამბობდა რაიმე ისეთს, საიდანაც შეიძლებოდა დასკვნის გამოტანა, რომ იგი არ იწონებდა ან განსჯიდა ამ რწმენას. მოციქულებს ეჭვი არ ეპარებოდათ სულთა გამოცხადების შესაძლებლობასა და სიმართლეში: როდესაც მათ მაცხოვარი დაინახეს...

„უდროოდ" გარდაცვლილთა შესახებ

სიკვდილი ყველა ადამიანის ხვედრია, ადრე თუ გვიან ყველას უწევს, ზოგს - ღრმა სიბერეში, ზოგსაც - ახალგაზრდობისას, მოულოდნელად, სიცოცხლის ყვავილობის ჟამს, ძალთა ჭარბობისას, იმედებისა და ოცნებების დროს.

როცა უძლურებაშეპყრობილი მოხუცებული კვდება, სიკვდილის გარდაუვალობაში დარწმუნებულნი, ადვილად ვეგუებით ამას. მაგრამ როცა სიცოცხლით სავსე ახალგაზრდა ადამიანი გარდაიცვლება, ღრმა მწუხარებითა და მდუღარე ცრემლებით მივაცილებთ მას იმქვეყნად. ამგვარი სიკვდილის შემდეგ ამქვეყნად რჩებიან ქვრივები, ობლები, უმწეო და უძლური მოხუცი მშობლები. ასეთ დროს ჩვენ ჩვეულებრივ ვამბობთ: როგორ უდროოდ გარდაიცვალაო. ვკითხულობთ, თუ რატომ დაუშვა ღმერთმა ასეთი ახალგაზრდა ადამიანის სიკვდილი. ამგვარი ლაპარაკი თანდათან უხეშ დრტვინვაში გადადის და ცხოვრებით უკმაყოფილების მიზეზი ხდება.

სიკვდილის შესახებ

სიკვდილზე ფიქრს ძალუძს ცოდვილი ადამიანი სინანულისკენ მოაქციოს. სიკვდილი ისეთი რამ არის, რომ ვიცით კიდეც იგი და არც ვიცით. ცნობილია, რომ ყველა მოკვდავია, ყველანი მოვკვდებით, მაგრამ არ ვიცით - როდის, სად და როგორ მოხდება ეს. რაც უფრო დიდხანს ვცხოვრობთ, მით მეტად მოკლდება ჩვენი სიცოცხლე და ვუახლოვდებით სიკვდილს. რომელიც უჩინრად მიმოდის და მაშინ გვსტუმრობს, როცა არავინ ელოდება. თითქმის ყველა ადამიანი, განსაკუთრებით კი ჯანმრთელები, ასე ფიქრობს: მე ჯერ კიდევ ვიცოცხლებ, სიკვდილი ჯერაც შორსაა, დავტკბები მიწიერი სიკეთეებით...

ნუგეშისცემა ახლობელთა დაკარგვისას

(წმიდა თეოფანე დაყუდებულის წერილებიდან)

ყველა ნუგეშისცემის საფუძვლად წმიდა მამა სდებს იმ აზრს, რომ ჭეშმარიტი ცხოვრება ამქვეყნად კი არ არის, არამედ იმქვეყნად, და განსაკუთრებული ძალით სურს ეს აზრი დაამკვიდროს იმ ადამიანებში, ვინც დათრგუნულია მათთვის ძვირფასი ადამიანების დაკარგვით. იგი სავსებით ეთანხმება იმას, რომ ამ შემთხვევაში მწუხარება სრულიად ბუნებრივია, მაგრამ ბრძანებს, მოსაზრება, რომელიც ყველაზე მეტად გვიკლავს გულს, თითქოსდა გარდაცვლილები აღარ არიან, რომ ისინი გაქრნენ - ეს მხოლოდ თავის მოტყუებაა: გარდაცვლილები ცოცხლები არიან, მხოლოდ არსებობის სხვა სახე აქვთ მიღებული. თანაც, განა დიდი ხნით ვშორდებით ჩვენს ახლობლებს? დღეს აქ ვართ, ხვალ კი ყველანი იქ ვიქნებით.

როგორ აფასებენ მიცვალებულები ცოცხალთა ლოცვებს

ყველაზე უფრო ამაღელვებელი წეს-ჩვეულება მართლმადიდებლურ ეკლესიაში არის მიცვალებულთა მოხსენება და მათთვის ლოცვის აღვლენა.

წმინდა ეკლესია, გააცილებს რა მომაკვდავი ადამიანის სულს უკანასკნელ გზაზე, არც შემდეგში ტოვებს ამ სულს ლოცვითი შეწევნის გარეშე. მთელი რიგი გულისამაჩუყებელი თხოვნებით, რომლებიც ეგრეთწოდებულ პანაშვიდის ლოცვას შეადგენენ, ეკლესია თავისი გარდაცვლილი სულიერი შვილისთვის ცოდვების მიტევებას და მარადიულ ნეტარებას გამოითხოვს; აგრეთვე, ცდილობს შეამსუბუქოს იმქვეყნიური ხვედრი ადამიანისა იმ ძალით, რომლითაც ევქარისტიის საიდუმლოა აღბეჭდილი...

ყოველი ადამიანისათვის ცნობილია, რომ მოკვდება, მაგრამ არავინ იცის, როდის; სიკვდილი არ განარჩევს და არ გვინიშნავს დროს, არც იმას ითვლის, რამდენ წელს იცოცხლა ადამიანმა, არ ელოდება სიბერეს, არ ინდობს ახალგაზრდობასაც, არ აქცევს ყურადღებას იმას, მზად არის თუ არა ადამიანი მომავალი ცხოვრებისათვის, - იგი მოცელავს ყველას; იგი ჰგავს ცელით მინდორში გამოსულ მიწისმოქმედს, რომელიც არ უყურებს და არ განარჩევს ყვავილებს ბალახებისაგან, არამედ ცელავს ყველაფერს, გამხმარი ბალახი იქნება ეს თუ ახლადამოსული ყვავილი; შემდეგ ყველაფერს გაახმობს და ზვინს დადგამს ანდა მისთვის განკუთვნილ შენობაში მოათავსებს; ასევე სიკვდილიც არავის ინდობს, არც ახალგაზრდებსა და არც მოხუცებს, არც ძლიერთ და არც უძლურთ; იგი განურჩევლად ყველას კუბოში მიუჩენს ადგილს...

დიმიტრის შაბათი

ქართულ საეკლესიო კალენდარში არის ერთი დღე, რომელიც აღნიშნულია როგორც „დიმიტრის შაბათი, მიცვლებულთა ხსენების დღე". მიცვალებულთა ხსენება ქართველთათვის განსაკუთრებული რამ არის და, შესაბამისად, ამ დღეს მრევლიც ცდილობს არ დატოვოს თავისი მიცვალებულები მოხსენიების გარეშე. მაგრამ რომ ვკითხოთ, რა არის მიზეზი ამ დღის დაწესებისა, იშვიათად ვინმემ შეძლოს ახსნა. არადა, ამ დღეს, ისევე როგორც ყველა საეკლესიო დღესასწაულსა და სახსენებელ დღეს აქვს თავისი დასაბამი...