დიაოხის სამეფო

დიაოხი (ასევე დაიაენი, ტაოხი) – ქართველ ტომთა ძველაღმოსავლური ტიპის სახელმწიფოებრივი გაერთიანება.

სამხრეთით მის საზღვრებში დღევანდელი ქ. არზრუმის მიდამოებიც შედიოდა, ჩრდილოეთით ჯავახეთი ესაზღვრებოდა, ხოლო ჩრდილო-დასავლეთით მისი გავლენა შავ ზღვამდე აღწევდა.

დიაოხის სამეფო არსებობდა ძვ. წ. XII-VIII საუკუნეებში, მას ასურულ წარწერებში დიაენი, ხოლო ურარტულ წყაროებში დიაოხი ეწოდებოდა. უფრო გვიან ძველი ბერძნები ამ ადგილების მაცხოვრებლებს ტაოხებს ეძახდნენ. ეს სახელი შემორჩა ერთ-ერთ აქაურ ძველ ქართულ პროვინციას - ტაოს. დიაოხის დედაქალაქად იხსენიება ზუა. დიაოხის მეფეებიდან ცნობილია:

    სიენი - დაახლ. ძვ. წ. 1120 - ძვ. წ. 1100 წწ.
    ასია - დაახლ. ძვ. წ. 850 - ძვ. წ. 825 წწ.
    უტუფურსი - დაახლ. ძვ. წ. 810 - ძვ. წ. 770 წწ.

სიენი და ასია ებრძოდნენ ასურეთის მეფეებს: ტიგლათფილესერ I-სა და სალმანასარ III-ს, ხოლო უტუფურსი ურარტუს მეფეებს მენუასა და არგიშთი I-ს. ძვ. წ. 755 წლისათვის ურარტუს მიერ დასუსტებული დიაოხი შეიერთა კოლხას სამეფომ. ძვ. წ. VII საუკუნის I ნახევრიდან VI საუკუნის 90-იან წლებამდე არსებობდა დიაოხის ტრადიციათა მემკვიდრე სპერის სამეფო.

მომწონს