შავბატკნიანთა ირანი.
საქართველო XV საუკუნის პირველ ნახევარში

თემურ-ლენგის გარადცვალების შემდეგ გიორგი VII-ს საშუალება მიეცა აქტიურად ემოქმედა. მეფემ საქართველსო საზღვართან მყოფ თურქმანებს შეუტია. გიორგიმ ურთიერთობა დაამყარა შირვანშაჰთან , მათ ერთობლივი ბრძოლა გადაწყვიტეს.გიორგი VII 1407 წელს თურქმანებთან ბრძოლისას დაიღუპა. სამეფო ტახტი გიორგი VII-ის ძმან კონსტანტინე I-მა დაიკავა (1407-1412). ამ დროს ძლიერდება შავბატკნიანი თურქმანთა ბრძანებელი ყარა-იუსუფი. შავბატკნიანი თურქმანთა აგრესიული გეგმები სამხრეთ კავკასიაზეც იყო მიმართული. მათთან თავის დასაცავად კონსტანტინე I-მა , შირვანშაჰთან და შაქის მმართველთან კოალიცია შექმნა. გადამწყვეტი ბრძოალ 1412 წელს მოხდა, ყარა-იუსუფმა გაიმარჯვა, კონსტანტინე I ტყვედ ჩავადა. მეფესთან ერთად ტყვედ ჩავარდა კიდევ სამი აზნაური. კონსტანტნე I-ს ტყვეობაში თავი ძალზედ ამაყად ეჭირა, ამით აღშფოთებულმა ყარა-იუსუფმა ბრძანა რომ საქართველოს მეფისთვი თავი მოეკვეთათ.

1412 წელს გამეფდა კონსტანტინე I-ის შვილი ალექსანდრე I . ალექსანდრეს მთავარი მიზანი იყო , სამეფო ხელისუფლების გაძლიერება და სეპარატისტულად განწყობილი აზნაურების დასჯა. განსაკუთრებით აქტიურობდა ივანე ათაბაგი , რომელიც საქართველოსაგან სამცხის გამოყოფა სურდა. ივანე ათაბაგი მარტო პოლიტიკურად არ ცდილობდა საქართველოსგან გამოყოფას მან ეკლესიისაგანაც გამოყოფა მოისურვა. ალექსანდრე I-მა შიპყრო განმდგარი ათაბაგი და სამცხე დაიმორჩილა. ალექსანდრე I დასავლეთ საქართველოშიც გადავიდა და დაიმორჩილა განმდგარი მთავრები დადიანები და შერვაშიძეები.

XV საუკუნის 30-იან წლებში ალექსანდრემ ლორე გაათავისუფლა თურქმანებისგან. ალექსანდრე ცდილობდა აღედგინა თემურ ლენგის დროს დანგრეული ქალაქები, სოფლების ეკლესია-მონასტრები, ციხეები. ამ მიზნით 1425-1440 წლებში დაწსებული იქნა გადასახადი კომლზე 40 თეთრი. შემოსული თანხა ქვეყნის აღდგენას ხმარდებოდა.

ალექსანდრე I ცდილობდა მოკავშირეები მოეძებნა, ერთ-ერთი ასეთი მოკავშირე იყო ეგვიპტე. საქართველოს და ეგვიპტეს საკმაოდ აქტიური დიპლომატიური ურთიერთობები ჰქონდათ.ეგვიპტის სულთანი ხაზს უსვამდა რომ საქართველოში არ ჩაგრავდნენ და არ ავიწროვებდნენ მუსლიმებს. თავის მხრივ საქართველოს მეფე ანალოგიურ დამოკიდებულებას მოითხოვდა ეგვიპტისგან ქრისტიანებისადმი. ორი ქვეყნის ასეთი კარგი ურთიერთობა ხელს უწყობდა იერუსალიმში მოღვაწე ქართველი ბერების მშვიდობიანი საქმიანობას.

ალექსანდრე I-ის დროს მოეწყო ქართველთა პირველი ელჩობა ევროპაში. 1438 წესლ იტალიის ქალაქ ფერერეში გაიმართა საეკლესიო კრება. კრების სხდომის ნაწილი ფლორენციაში გაიმართა ამიტომ იგი ფერერა-ფლორენციის საეკლესიო კრების სახელით არი ცნობილი. კრებას ესწრებოდნენ დასავლეთის კათოლიკური და აღმოსავლეთის მართლმადიდებლური ქრისტიანული ეკლესიის წარმომადგენლები. კრების მიზანი იყო ეკლესიათა გაერთიანება რომის პაპის მეთაურობით. მასში მონაწილეობდნენ საქართველოდან წასული ელჩობა. დელეგაციის დიდი ნაწილი მათ შორის ბიზანტიის წარმომადგენელნიც, იძულებული გახდნენ ხელი მოეწერათ ეკლესიათ გაერთიანებისთვის. ბიზანტიამ იმიტომ მოაწერა ხელი ეკლესიათა გაერთიანების უნიას რომ, მათ იმედი ჰქონდათ ევროპის დახმარების ოსმალეთთან ბრძოლაში. უნიის ხელმოწერამ კიდევ უფრო დაძაბა ურთიერთობები იმპერიაში. ქართველმა დესპანმა ხელი არ მოაწერა ეკლესიების გაერთიენები აქტს. ისინი კრების მიმდინარეობისას გამოვიდნენ ეკლესიათა გაერთაინები წინააღმდეგნი. ქართველთა ყოფნას კრებაზე დიდი მნიშვნელობა ენიჭებოდა. ქართველებმა დაიცვეს მართლმადიდებლური ეკლესია და გაეცნენ იმას თუ რა დახმარების გაწევა შეეძლო ევროპას საქართველოსთვის.

ვითარება საქართველოს სამხრეთ საზღვრებზე კიდევ უფრო იძაბებოდა. 1440 წელს საქართველოში თურქმანები შემოიჭრნენ, აიღეს ად გადაწვეს თბილისი. მძიმე მდგომარეობა იყო ქვეყნის შიგნითაც. მეფეს ძალიან უჭირდა სეპარატისტულად განწყობილი ფეოდალების დამორჩილება. შექმნილ ვითარებაში სამეფო კარმა გადაწყვეტილბა მიიღო- ურჩი ერისთავთა ნაცვლად , ქვეყნის ცალკეული მხარეები მართვა საგვარეულო წარმომადგენლებისთვის გადაეცათ. ნათესობა უნდა გამხდარიყო ყვეყნის ერთიანობის შენარჩუნებსი გარანტი. რეალურად ამ ღონისძიებამ საწინააღმდეგო შედეგი გამოიღო. 1442 წელს ალექსანდრე I ტახტიდან გადადგა. საქართველოს მეფე გახდა მისი ძე ვახტანგ IV (1442-1446). თავისი ხანმოკლე მეფობისას ვახტანგმა თურქმანთა წინააღმდეგ ბრძოლაში გაატარა. 1446 წელს სამეფო ტახტი ვახტანგის ძმამ გიორგი VIII-მ დაიკავა.

მომწონს