სასმელი მინერალური წყლები
ფლორა
ფაუნა
მინერალური რესურსები
წყლის რესურსები
საზღვრები
ფართობი
ტერიტორიის ფორმირება
ატმოსფერული ცირკულაცია
მზის რადიაცია
ჰავა
გეოპოლიტიკური მდებარეობა
ეკონომიკურ-გეოგრაფიული მდებარეობა
ფიზიკურ-გეოგრაფიული მდებარეობა
საქართველოს სამეფო
სამცხე-საათაბაგო
იმერეთის სამეფო
კახეთის სამეფო
ქართლის სამეფო
ჰერეთის სამეფო
აფხაზთა სამეფო
ტაო-კლარჯეთის სამეფო
ეგრისის სამეფო
იბერიის სამეფო
დიაოხის სამეფო
ქართლ-კახეთის სამეფო XVIII საუკუნის 80-90-იან წლებში
დასავლეთ საქართველოს სამეფო-სამთავროები XVIII საუკუნეში
ქართლ-კახეთი XVIII საუკუნის 40-70 იან წლებში
ქართლის და კახეთის სამეფოები XVIII საუკუნის პირველ ნახევარში
სამცხე-საათაბაგო XVII საუკუნეში
ეპისკოპოსი პეტრე (პაატა ცაავა) <დაბ. - 07.04.1970
თბილისის უნივერსიტეტის ეკონომიკური ფაკულტეტი 1997-2000 - თბილისის სასულიერო სემინარია 27.08.2000 - ბერად აღკვეცა 28.08.2000 - დიაკვნად კურთხევა 03.11.2000 - მღვდლად კურთხევა 2000 - ყაზბეგში სნოს სასულიერო კულტურული ცენტრის ხელმძღვანელი 16.07.2002 - ეპისკოპოსად კურთხევა 27.10.2002 - ეპისკოპოსი სტეფანწმინდა-ხევისა სტეფანწმინდისა და ხევის ეპარქია 21.12.2006- ეპისკოფოსი ჭყონდიდის ეპარქიისა ჭყონდიდის ეპარქია დას. საქართველოში, სამეგრელოში, მის ცენტრალურ ნაწილში მდებარეობს. იგი მოიცავს ქალაქებს – აბაშას, მარტვილს და მათ მიმდებარე ტერიტორიას. მღვდელმთავრის კათედრა განთავსებულია მარტვილში, რეზიდენცია – აბაშაში. ჭყონდიდის ეპარქიას აღმოსავლეთიდან ესაზღვრება ხონის, დასავლეთიდან – სენაკისა და ჩხოროწყუს, ჩრდილოეთიდან – ცაგერისა და ლენტეხის, სამხრეთიდან – შემოქმედის ეპარქია. საეკლესიო ტრადიცია ქრისტიანობის ქადაგებას ამ მხარეში წმ. მოციქულ ანდრია პირველწოდებულს მიაწერს. იმჟამად ამ ადგილზე სახელგანთქმული კერპი – მუხის დიდი ხე, მეგრულად – "ჭყონი დიდი” მდგარა, და მის სათაყვანებლად და მსხვერპლთშესაწირავად მთელი ეგრისის მოსახლეობა დადიოდა. მაგიური ძალით შემოსილ ბომონს საუკუნეთა; განმავლობაში ჩვილ პირმშოებს წირავდნენ მსხვერპლად. ;წმ. მოციქულმა უპირველეს კერპად მიჩნეულ მუხას ქრისტეს სახელით ხალხის თვალწინ მოჭრა დაუწყო. უვნებლად გადარჩენილი ანდრიას ხილვისას, ხის უძლურებით გულმოცემულმა მუხა თვითონვე მოჭრეს. ანდრიას მიერ მოქცეულმა მეგრელებმა პირველი ეკლესიაც ბომონის ადგილზე ააგეს. ქვეყნის უმნიშვნელოვანეს გზაგასაყარზე მდებარეობის გამო ეს მხარე გამუდმებული სამიზნე იყო ადრიდანვე. მატიანის თანახმად ჭყონდიდის უძველეს საკათედრო ტაძარში დასაფლავებულია ერთიანი საქართველოს დიდი მეფე ბაგრატ IV. (1027-1072). ჭყონდიდელი მღვდელმთავრის დიდი გავლენისა და ავტორიტეტის გამო წმ. მეფე დავით აღმაშენებელმა საეკლესიო საქმეთა მოწესრიგებისას სწორედ მასზე შეაჩერა არჩევანი. ჭყონდიდელს უმაღლესი; საერო თანამდებობა – მწიგნობართუხუცესობა მიანდო და მეფის შემდეგ სამეფოს პირველ პირად აქცია. საქართველოს პოლიტიკური დაშლილობის ხანაში, XV-XVIII სს-ში ჭყონდიდელი ეპისკოპოსი აფხაზეთის კათოლიკოსს ექვემდებარებოდა და სამეგრელოს, სამთავროსა და მთლიანად დასავლეთ საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში მნიშვნელოვან ფუნქციას ასრულებდა. იგი სამეგრელო-ოდიშის სამთავროს ეკლესიის მეთაურად ითვლებოდა. 1917 წელს საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენის შემდეგ განახლებულ 13 ეპარქიას შორის ჭყონდიდის უძველესი ეპარქიაც იხსენიება. ეპარქიაში ეკლესიური ცხოვრების ეტაპობრივი აღდგენა მხოლოდ XX ს-ის 80-იან წლებიდან იწყება. ამჟამად ეპარქიის მწყემსმთავარია მაღალყოვლადუსამღვდელოესი მიტროპოლიტი გიორგი შალამბერიძე
თბილისის უნივერსიტეტის ეკონომიკური ფაკულტეტი 1997-2000 - თბილისის სასულიერო სემინარია 27.08.2000 - ბერად აღკვეცა 28.08.2000 - დიაკვნად კურთხევა 03.11.2000 - მღვდლად კურთხევა 2000 - ყაზბეგში სნოს სასულიერო კულტურული ცენტრის ხელმძღვანელი 16.07.2002 - ეპისკოპოსად კურთხევა 27.10.2002 - ეპისკოპოსი სტეფანწმინდა-ხევისა სტეფანწმინდისა და ხევის ეპარქია 21.12.2006- ეპისკოფოსი ჭყონდიდის ეპარქიისა ჭყონდიდის ეპარქია დას. საქართველოში, სამეგრელოში, მის ცენტრალურ ნაწილში მდებარეობს. იგი მოიცავს ქალაქებს – აბაშას, მარტვილს და მათ მიმდებარე ტერიტორიას. მღვდელმთავრის კათედრა განთავსებულია მარტვილში, რეზიდენცია – აბაშაში. ჭყონდიდის ეპარქიას აღმოსავლეთიდან ესაზღვრება ხონის, დასავლეთიდან – სენაკისა და ჩხოროწყუს, ჩრდილოეთიდან – ცაგერისა და ლენტეხის, სამხრეთიდან – შემოქმედის ეპარქია. საეკლესიო ტრადიცია ქრისტიანობის ქადაგებას ამ მხარეში წმ. მოციქულ ანდრია პირველწოდებულს მიაწერს. იმჟამად ამ ადგილზე სახელგანთქმული კერპი – მუხის დიდი ხე, მეგრულად – "ჭყონი დიდი” მდგარა, და მის სათაყვანებლად და მსხვერპლთშესაწირავად მთელი ეგრისის მოსახლეობა დადიოდა. მაგიური ძალით შემოსილ ბომონს საუკუნეთა; განმავლობაში ჩვილ პირმშოებს წირავდნენ მსხვერპლად. ;წმ. მოციქულმა უპირველეს კერპად მიჩნეულ მუხას ქრისტეს სახელით ხალხის თვალწინ მოჭრა დაუწყო. უვნებლად გადარჩენილი ანდრიას ხილვისას, ხის უძლურებით გულმოცემულმა მუხა თვითონვე მოჭრეს. ანდრიას მიერ მოქცეულმა მეგრელებმა პირველი ეკლესიაც ბომონის ადგილზე ააგეს. ქვეყნის უმნიშვნელოვანეს გზაგასაყარზე მდებარეობის გამო ეს მხარე გამუდმებული სამიზნე იყო ადრიდანვე. მატიანის თანახმად ჭყონდიდის უძველეს საკათედრო ტაძარში დასაფლავებულია ერთიანი საქართველოს დიდი მეფე ბაგრატ IV. (1027-1072). ჭყონდიდელი მღვდელმთავრის დიდი გავლენისა და ავტორიტეტის გამო წმ. მეფე დავით აღმაშენებელმა საეკლესიო საქმეთა მოწესრიგებისას სწორედ მასზე შეაჩერა არჩევანი. ჭყონდიდელს უმაღლესი; საერო თანამდებობა – მწიგნობართუხუცესობა მიანდო და მეფის შემდეგ სამეფოს პირველ პირად აქცია. საქართველოს პოლიტიკური დაშლილობის ხანაში, XV-XVIII სს-ში ჭყონდიდელი ეპისკოპოსი აფხაზეთის კათოლიკოსს ექვემდებარებოდა და სამეგრელოს, სამთავროსა და მთლიანად დასავლეთ საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში მნიშვნელოვან ფუნქციას ასრულებდა. იგი სამეგრელო-ოდიშის სამთავროს ეკლესიის მეთაურად ითვლებოდა. 1917 წელს საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენის შემდეგ განახლებულ 13 ეპარქიას შორის ჭყონდიდის უძველესი ეპარქიაც იხსენიება. ეპარქიაში ეკლესიური ცხოვრების ეტაპობრივი აღდგენა მხოლოდ XX ს-ის 80-იან წლებიდან იწყება. ამჟამად ეპარქიის მწყემსმთავარია მაღალყოვლადუსამღვდელოესი მიტროპოლიტი გიორგი შალამბერიძე
