წმ. მღვდელმთავარი გაბრიელი (ქიქოძე)

სიტყვა ყველიერის კვირიაკესა

სადაცა არს საუნჯე თქვენი, მუნცა იყოს გული თქვენი (მატთ. ვ. კ.)

მოკლე არს, ძმანო, დღეს წაკითხული სახარება; იგი იპყრობს თვის შორის არა უმეტეს რვათა მუხლთა, გარნა რაოდენნი მშვენიერნი და ღრმანი არიან მას შინა ჰაზრნი! ორთა პირველთა მუხლთა შინა აწინდელისა სახარებისასა მაცხოვარი გვასწავლის ჩვენ, რათა მიუტევებდეთ მოყვასთა შეცოდებათა მათთა და აღგვითქვამს ჩვენ, რომ მხოლოდ ამ პირობით მამაცა ჩვენი მოგვიტევებს ჩვენ შეცოდებათა ჩვენთა. სამთა სხვათა მუხლთა შინა იგი გვაფრთხილებს ჩვენ, რათა არა ვმარხულობდეთ მსგავსად ფარისეველთა, ესე იგი გარეგანითა სახითა, საჩვენებლად კაცთა, არამედ ვმარხულობდეთ დაფარულად სულითა და გულითა. კიდევ ორთა სხვათა მუხლთა შინა მაცხოვარი შეგვაგონებს ჩვენ, რომელ ჭეშმარიტი საუნჯე და ბედნიერება ჩვენი არის ცათა შინა, ხოლო ყოველი ქვეყნიური სიმდიდრე და ბედნიერება არის წარმავალი და განხრწნადი. ხოლო მერვე მუხლი დღეს წაკითხულისა სახარების არის ეს სიტყვა: სადაცა არს საუნჯე თქვენი, მუნცა იყოს გული თქვენი. დავაყენოთ ყურადღება ერთს წამს შესანიშნავს სიტყვასა ამას ზედა და შევიტყოთ, რას გვასწავლის იგი.

სადაცა არს საუნჯე თქვენი, მუნცა იყოს გული თქვენი: რომელ საუნჯეზე იტყვის აქ მაცხოვარი, ძმანო ქრისტიანენო? ამას კაცი პირ-და-პირ ვერ განსაზღვრავს მისთვის, რომ თითქმის ყოველ კაცს ერთი რაიმე საუნჯე აქვს და მიაჩნია. საუნჯე შენი ის არის, ძმაო, რაც ანუ ვინც მიგაჩნია ანუ გიყვარს უმეტესად ყოვლისა, რასაც ემონები, რასაც ემსახურები, რაზედაც სასოება გაქვს, რასაც შესწირე ღონე და ძალი შენი; მაშასადამე ყოველ კაცსა აქვს, ანუ ჰყავს, თავისი საკუთარი საუნჯე. ცოდვილისა კაცისა საუნჯე არის ცოდვა, რომელსა იგი ემონება, რომელი უფლებს მას ზედა და ამასთანავე თითოეულსა ცოდვილსა თავისი საკუთარი და განსხვავებული საუნჯე აქვს. მართალია კაცთათვის კი ერთი არს საზოგადო საუნჯე, ცათა შინა ღმერთი და სასუფეველი მისი.

სადაცა არს საუნჯე თქვენი, მუნცა იყოს გული თქვენი: ოდეს კაცი რაიმეს ანუ ვისმეს ისე შეიყვარებს, რომელ მისგან შეყვარებული საგანი გადაიქცევა საუნჯედ მისდა, მაშინ კაცი იგი ყოველსა თვისსა გულსა, ღონესა და გრძნობასა დასდებს ამ საგნისათვის. ავხსნათ ეს რომლითამე მაგალითითა. ანგაარის მოყვარის კაცის საუნეჯე არის ვერცხლი, ანუ სიმდიდრე და იგი ყოველსა თვისსა გულსა და ღონესა ხმარობს სიმდიდრის შეძინებისათვის, დღე და ღამე ყოველთვის იმას ფიქრობს და იმას ზრუნავს, რომ ფული შეიძინოს; სხვა საქმისათვის, ანუ სხვა საგნისათვის იგი არ ხმარობს იმის მესამედსა ღონესა და მეცადინეობასა; ფული არის მისი საგანი; მხოლოდ ფულს შეუძლია აღძვრა მისისა გულისა და მიტაცება გონებისა. სხვა მაგალითი ვსთქვათ. ყოველ კაცს უნდა უყვარდეს თვისი ნათესავი, მეუღლე, დედ-მამა, შვილნი, და იმ ზომად უნდა უყვარდეს, რომ ამაში იყოს მისი ნუგეში. თვით ღმერთი გვაცნობებს ჩვენ, რათა გვიყვარდეს მოყვასნი და მონათესავენი ჩვენნი. გარნა შეიძლება, ძმაო, რომ აქაც ზომაზე გადვიდეს კაცი. მართალია უნდა გვიყვარდეს მახლობელნი ნათესავნი ჩვენნი, გარნა ღმერთი მათზე უმეტესად უნდა გვიყვარდეს. კაცის სიყვარულმან ღვთის სიყვარული არ უნდა დაამციროს შენ გულში. აჰა მიზეზი, რომლისათვისაც თვით მაცხოვარი გვეტყვის ჩვენ: რომელსა უყვარდეს მამა ანუ დედა ანუ ცოლი უმეტეს ჩემსა, იგი არ არის ჩემდა ღირს. სხვაგან მაცხოვარი კიდევ გვეტყვის ამაზე უსაკვირველესსა სიტყვასა: რომელმან არა მოიძულოს დედა, მამა, ძენი და მერმეცა თავი თვისი და არა შემომიდგეს მე, იგი არა არს ჩემდა ღირს. დედ-მამისა, ანუ თავისა თვისისა მოძულება როგორ შეიძლება, მაგრამ აქედგან ის ისწავლე, ძმაო ჩემო, რომელ საუნჯე ჩვენი არავინ არ უნდა იყოს, თვინიერ ღვთისა. ხორციელი არასფერი არ უნდა გახადო შენდა საუნჯედ. თუ ისრეთი დრო და გარემოება შეგემთხვია, რომელ დედმამის, ანუ ცოლის, ანუ შვილის, ანუ სხვისა ვისიმე სიყვარული გაგაშორებს შენ ღვთისაგან და წარგწყმედს, მაშინ გირჩევნია დაივიწყო იგინი და განეშორო მათგან და შეუდგე მხოლოდ ღვთის სიყვარულსა.

სადაცა არს საუნჯე თქვენი, მუნცა იყოს გული თქვენი. საუნჯედ გულისა შენისა ის ამოირჩიე, ძმაო, რაც შენზე უმჯობესი და უდიდესია, და არა ის, რაც არის შენი სწორი, ანუ შენზე უარესი. კაცის გული და ღირსება ეგოდენი არის, რომელ მხოლოდ ყოველთა უზენარესი არსება ღვთისა უნდა იყოს მისი საუნჯე. მხოლოდ ღმერთს შეუძლია დააკმაყოფილოს შენი გული და გაგაბედნიეროს. როგორ უნდა დაუმორჩილო გული ვერცხლსა, ანუ პატივსა, ანუ სხვასა ქვეყნის ამაოებასა? ესენი არიან უღირსნი შენისა გულისა; ამათი სიყვარული დაამდაბლებს და წაახდენს შენსა ღირსებასა.

როგორ ვიცხოვრო ქვეყანაზე, მეტყვის ვინმე, თუ კი არაფერი ქვეყნიური არ მიყვარს და არაფერზე ვზრუნავ? არა, ძმაო, ღმერთმა არ აღგვიკრძალა ზრუნვა და შეძენა ყოვლისა, რაიცა არს შენთვის სახმარი. ქვეყანა ღმერთმა შენთვის შექმნა. ყოველივე, რასაც ხედავ, შენია, გარნა შენ კი ქრისტესი ხარ. ვითარცა იტყვის მოციქული: ყოველივე თქვენი არს, ხოლო თქვენ ქრისტესნი და ქრისტე ღვთისა (ა. კორინ, გ. კბ.); ყოველივე იხმარე, ყოვლითავე ინუგეშე, გარნა სიყვარული ღვთისათვის შეინახე.

სადაცა არს საუნჯე თქვენი, მუნცა იყოს გული თქვენი. საუნჯე შენი უნდა იყოს ცათა შინა და არა ქვეყანასა ზედა, მისთვის, რომელ ყოველივე ამ სოფლის საუნჯე არის წარმავალი და მოღალატე, ხოლო სული შენი არის უკვდავი. რასა იქმ შენ მაშინ, ოდეს საუნჯე შენი დაგრჩება აქა და შენ კი გადახვალ იმ სოფელში, რას იქ შენ, ჰოი კაცო, ვერცხლის ხარბო? შენი სიყვარული და ნუგეში იყო ვერცხლი და სიმდიდრე; საწყალი შენი სული იქ სიმდიდრეს ვეღარ ნახავს. ანუ რასა იქმ, შენ, ჰოი პატივის და ჩინების მოყვარეო, კაცო, როდესაც გარდახვალ იმ საუკუნეში? გული შენი იყო მიჩვეული მხოლოდ ჩინებსა და ორდენებსა; რაც გიყვარდა, ის აქ დაგრჩა და რისაც მიჩვეული არა ხარ, იქ დაგხვდება. რას იქ შენ მაშინ განშიშვლებული და მოკლებული ყოვლითა შენითა ნუგეშითა? ანუ რას იქმ შენ მაშინ, ჰოი ამაოების მოყვარეო, ქალო? ვიდრემდის ამ ქვეყანაზე სცხოვრობ შენ, გიყვარს მხოლოდ სამკაული, მოფერება და პატივის-ცემა, შენ ხარ მხოლოდ მიჩვეული მოლიქნებისა და თაყვანის ცემისა; შენი ბედნიერება ის არის, როდესაც სხვათა ქალთა აჯობებ სამკაულითა და პირ-მშვენიერებითა; მოაკლდები ამათ ყოველთა, დაჰკარგავ ერთხელ შენთა ნუგეშთა და ბედნიერებათა. ერთი სიტყვით, რას იქმ, შენ, ჰოი კაცო, ცოდვილო მეორესა შინა საუკუნესა? ყოველნი შენნი საუნჯენი, შენნი კერპნი, შენნი სალოცველნი, ყოველი რაიცა შენ გიყვარდა და რითაც ნუგეშობდი, მიგყვებიან შენ მხოლოდ საფლავამდი. მუნ იგინი გიღალატებენ და დაგიტევენ გაშიშვლებულსა; ღმერთზე შენ არ ფიქრობდი, სიმართლე არ გიყვარდა; სათნოება გძულდა, ლოცვასა და ღვთის დიდებასა მიჩვეული არა ხარ, რაღას იქმ შენ, წარდგომილი ღვთის წინაშე? მართალია იქაც კი მოგაგონდება ყოველნი აქაურნი შენნი ნუგეშნი; ხატნი და წარმოდგენანი ყოველთა შენთა აქაურთა საუნჯეთა იქაც გაგყვებიან, გარნა მხოლოდ მისთვის, რათა უმეტესად გტანჯონ შენ, და ესრეთ ის, რაც აქ გქონდა შენ ნუგეშად, იქ გადიქცევა შენდა სასჯელად.

ამ სოფლის სიცოცხლე ღმერთმა დაგვინიშნა, ძმაო, მისთვის, რათა მოვამზადოთ თავი ჩვენი მომავალისა ნეტარებისათვის, ამ სოფლის ყოველივე წარმავალი არის, ყოველივე აქვე დარჩება. და ესრეთ რომელმან კაცმან ამ სოფელში მონახა და გაიჩინა რომელიმე ცრუ საუნჯე, იგი დაჰკარგავს ჭეშმარიტსა, ზეციურსა საუნჯესა. ხოლო რომელმან საუნჯე თვისი დასდვა ზეცათა შინა და ცოტ-ცოტად მოამზადა სული თვისი დაუცხრომელითა მოღვაწებითა, ქველის საქმითა, მარხვითა და ლოცვითა, იგი ერთხელ შეემთხვევა ჭეშმარიტსა განუხრწნელსა საუნჯესა. - სადაცა არს საუნჯე თქვენი მუნცა იყოს გული თქვენი. ამინ.