მიტროპოლიტი ანტონ ჭყონდიდელი (+1815)

მზაკვარებისათვის

ბრძანებს უფალი ღმერთი პირითა იერემია წინასწარმეტყველისათა: „ვახში ვახშსა ზედა, ზა-კუა ზაკუასა ზედა, - არა ინებეს ცნობა ჩემი!" აქ ერთი ლექსი ამ სიტყუაში ძალითად არის, თუ ამ ლექსს არ წარმოვაჩენთ, ამ სიტყვის სისრულე კეთილად არ წარმოჩნდება. ეს ლექსი არის ძალითად ჰყუჱს, და ესე ითქმის ეს სიტყვა: „ვახში ვახშსა ზედა ჰყუჱს, ზაკვა ზაკუასა ზედა ჰყუჱს, და არა ინებეს ცნობა ჩემი". ახლა სწორედ წარმოჩნდა ეს სიტყვა. ვინც ვახშს და ზაკვასა ჰყოფს, უფლისა ღვთისა ცნობა არ ნებავს. მაგრამ დღეს ვახშისათვის მეტყველება დავაცადოთ და მარტო ზაკვისათვის ვიმეტყუჱლოთ; ამისთვის რომ დღეს ეს გვეკმაება გამოსაცხადებლად. ზაკუა, მდაბიურად რომ გამოვაცხადოთ, ასე ითქმის: პირით კეთილის ზრახვა და გულის შინაგან ბოროტისა. ახლა ვის უნდა ვამხილოთ ეს ზაკუა? ვინ უნდა მოვაქციოთ? თუ ეშმაკს დავუწყოთ ლაპარაკი, ყოველითურთ ცუდი და ამაო მაშურალობა იქნება, ამისთვის რომ ვიცით კეთილს ის არას შეიწყნარებს; დამასკელის იოანესაგან ასე გამოცხადებული არის: „უსხეულო ბუნება ერთ-გზის ქცევადი არის: ეშმაკი რომ ბოროტი შეიქმნა თავისის ნებით და ბოროტი აღირჩია, კეთილს ვეღარ შეიწყნარებს"; ანგელოზმან რომ კეთილი აღირჩია, ის ბოროტს ვერ მიითვალავს, ის კეთილი ანგელოზია; და რომელიც სრულიად უღმრთო არის, თუ იმას უქადაგოთ, ესე კანონიერი არ იქმნება, ამისთვის რომ ჯერ სრულიად ის უღმრთოებისაგან უნდა მოვაქციოთ და ღმერთი უნდა ვარწმუნოთ და მერმე ეს უნდა ვამხილოთ; თორემ თუ ღმერთი არ ირწმუნა, მისთვის ყოველი მხილება და სწავება ცუდი და ამაო არის. და თუ ქრისტეს მოწაფეს უქადაგოთ, როგორ უნდა ვირწმუნო , რომ ქრისტეს მოწაფე მზაკვარი იყოს? ჭეშმარიტად განსაცვიფრებელი რამ არს და არც დავირწმუნებ, ქრისტედ მოწაფედ სახელდებული-მზაკუარი იყოს. მაგრამ ერთს რასმე, ზეშთა საკვირველს, ბრძანებს უფალი იესო: „მომიძულეს მეცა და მამაცა ჩემი". რადგან მამა და ძე მოიძულეს, უეჭველად ზაკვარსაცა ყოფენ; თორემ ქრისტეს მოწაფეობა და ზაკუა ყოველითურთ დაუზავებელი არის : ჯერ მოციქულის ისმინეთ, როგორ დაუზავებელი არის: „რა ზიარება არს ბნელისა ნათლისათანა; ანუ რა შეტყუჱბა არს ქრისტესი ბელიარისათანა! აწ ქრისტესგან ისმინეთ, თუ მზაკუარი როგორ შორს არის მისის მოწაფეობისაგან. ქრისტემ რომ ხუთის პურით ხუთი ათასი განაძღო და შვიდის პურით ოთხ იათასი, მაშინ ერთმან სიმდიდრის მოყუარემ ზაკვით ქრისტეს შედგომა ინება, - მდიდარი შევიქმნებიო; მოვიდა და მოახსენა ქრისტეს: „მოძღუარ! მიგდევდე შენ, ვიდრეცა ხვიდოდი". ქრისტემან რომ იცნა მისი გონების ზაკუა, შორს განიოტა და რქუა: „მელთა ხვრელი უჩნს და მფრინველთა ცისათა საყოფელი, ხოლო ძესა კაცისასა არა აქუს სადა თავი მიიდრიკოს". მიხედე, თუ თავის-თავისაგან ვითარ განიშორა! აწ წინასწარმეტყველის პირით საკუარს როგორ განიშორებს, უმანკოსა და წრფელს ვითარ შეიერთებს, იმას მივხედოთ: „უმანკონი და წრფელი შემემოყვნეს მე". მზაკუარი აქ შორს განყენებული შეიქმნა; და რადგან მზაკუარება კაცს ასე განაყენებს ქრისტესაგან, ცხადი არის, რომ მზაკუარება ყოველისავე ქრისტეს მიერ მოციქულის მადლისაგან განაშიშველებს კაცს. თუ ვითარ,-ვიხილოთ: ნათლის-ღებისაგან და მადლისა მისისა ცარიელ ჰყოფს, ვითარცა სიმონ მოგვმან ნათელს იღო, მაგრამ მზაკუარებისთვის მადლისაგან ცარიელ იყო; მოციქულთ ასე უთხრეს:„არა გიძს ნაწილი, არცა სამკვიდრებელი ჩუჱნთანა, რამეთუ გული შენი არა არს წრფელ ღვთისა მიმართ". ზაკუა მღუდელობისაგანაც განაყენებს და გარეშე განიყვანს, ვითარცა იუდა განიყუანა და გარეშე განაყენა მღუდელობისაგანაც თქმისებრ იოანე მახარებელსა: „განვიდა და იყო ღამე". საღმრთოს მადლისაგან განშიშვლებას რად ვამბობ, უფრო შესაძრწუნებელი ეს არის: ზაკუა ასე უცხო ჰყოფს ქრისტესაგან, ქრისტეს სახელსაც ვეღარ იტყვის, ასე სრულიადს დაბნელებას მიეცემა; და თუ ვითარ,- წარმოვაჩინოთ. კეთილად და სარგებლად ქრისტეს სახელის თქმა არავის შეუძლია, თუ სულიწმინდა არა აქუს მკვიდრად თავის შორის, ვითარცა იტყვის მოციქული; „და ვის ძალ-უძს თქმად უფალი იესო, გარნა თუ სულითა წმინდითა" ; და სულს წმინდას მზაკუარი ვერ მიიღებს, ვითარცა მზაკვარმან სიმონ ითხოვა, მაგრამ ვერ მიიღო, და ასე, რადგან სულს წმინდას ვერ მიიღებს, ვერც თვსიდა საკეთილოდ ქრისტეს სახელს მოიხსენიებს; შეიქმნა კაცი ზაკვისაგან სრულიად განწირული და დაბნელებული! სახეზედ ერთი რამ ვნება ექმნება კაცს და როდესაც სარკეში შთაიხედავს , მაშინ უფრო სწორებით ჰსცნობს, თუ ვითარი წყლულება აქუს თავის სახეზე, აგრეთვე რომელთაც ზაკვის წყლულება აქუს სულის სახეზედ, მოვიდეთ და საცნობი სარკე მივართვათ, და თუ ვითარი ძნელი წყლულება არს ზაკვა, იქამედ სცნა.

სამღვდელოთა იუდა მოვართვათ სარკედ, და იკედამ სცნან თუ არა ძნელი წყლულება არის სამღუდელოთათვის ზაკვა. ერის კაცთა სიმონ მოგვი მოვართვათ სარკედ, და იქედამ ჰსცნან, სიძნელე ზაკვის წყლულებისა. იუდა მღუდელობისათვის შორს ყოფას აჩუჱნებს. და სიმონ მოგვი ნათლის-ღების მადლისაგან ცარიელ და უნაყოფო ქმნილებას აჩუჱნებს. და თავის წყლულებას თუ არა ირწმუნებს ვინმე და კეთილის რასმე მოღებას ელის, ზემო შემოკლებით ვაჩუჱნეთ; თუ მზაკვარი კეთილს როგორ ვერ მიიღებს, მაგრამ აქ კიდევ ვაჩუჱნოთ, რომ მზაკუარი კეთილს ვერას მიიღებს. მზაკვარება ასე ძნელი რამ სენი არის,- მიღებულს კეთილსაც დაჰკარგავს, ვითარცა იუდას მადლი მოციქულებისა აქუნდა და ზაკვისათვის შორს იქმნა მისგან მადლი მოციქულებისა. თუ ქონებული კეთილი ზაკუამ დაჰკარგა, უეჭველად მზაკუარი კეთილს ვერას მოიპოვებს. მიხედე, სიმონ მოგვამან რა კეთილი მოიპოვა?- არა რაჲ! ეგრეთვე მზაკუარი ვერას მოიპოვებს. თუ რაისთვის,- იაკობ მოციქულისაგან ვისწაოთ. იაკობ მოციქული იტყვის: „ყოველი მოცემა კეთილი და ყოველი ნიჭი სრული, ზეგარდამო არს შთამომავალი მამისაგან ნათელთასა". იაკობ ასე აცხადებს: „ყოველი კეთილის მოცემა ღმერთისაგან არის, და მზაკვარი ღვთისაგან განდგომილი და უცხო არის, და რით უნდა მოიპოოს კეთილი? კიდევ ვაჩუჱნოთ, თუ მზაკუარი ღვთისაგან როგორ უცხო არის: მზაკვარება ძალის მიმსგავსება არის: ძაღლი პირად ლიქნის და ეფერება და ფარულად წყლულება ნაბავს; აგრეთვე მზაკუარი პირად სიტკბოებით ზრახავს და გულში ვნებას იწურთის,ძაღლის მიმსგავსებული ღვთისგან ყოველითურთ უცხო და შორს არის, ეს ცხადი რამ არის. კიდევ ვაჩუჱცნოთ, თუ მზაკუარი ღვთისგან როგორ შორს არის. პავლე მოციქული იტყვის: „მეტყველი ეგე მსახურება თქუჱნი". თუ მსახურება მეტყველი არის, მზაკუარის ცრუ- მსახურება ცხადად მეტყველებს ღვთისგან შორს ყოფნას, და ცხადად აჩუჱნებს ამას საქმენი. თუ ვითარ- ვსცნათ. ქრისტეს ღვთისა მახლობელი მოწაფენი ასე გავსწავებენ: „იტყოდეთ ჭეშმარიტსა კაცად კაცადი მოყვსისა მიმართ თვისისა" ისინიც ასე ჭეშმარიტებით იქცეოდნენ; და მზაკუარისაგან ესე ჭეშმარიტება უცხო არის, რომლითაც ქრისტეს მოწაფენი იქცეოდნენ. მაშასადამე მზაკუარიც ქრისტეს მოწაფეობისაგან შორს არის. ქრისტე ჭეშმარიტება არის, ვითარცა თვით ბრძანებს: „მე ვარ გზა და მე ვარ ჭეშმარიტება", და მზაკუარება სიცრუე არის. აწ მიხედე თუ სიცრუე ჭეშმარიტებისაგან როგორ შორს არის, ეგრეთვე მზაკუარი ქრისტეს ღვთისაგან შორს არის. ეგების ჰფიქრობდეს ვინმე მზაკუარი: ვინ იგრძნობს ჩემს ზაკუას? ასე ვსთქუათ, კაცმან ვერ იგრძნოს; მაგრამ კეთილი რა გაქუს ამითი? უმეტესად საშინელი უბადრუკობა გაქუს, რომ ეშმაკს მიმსგავსებულ-ხარ: ვერც იმის დაფარულს ზაკუას იცნობს კაცი, და ამითი მას მიმსგავსები-ხარ, და უკანასკნელს აღდგომაში, მსგავსად მისსა, უნდა განიპატიჟო, ამისთვის რომ ისიც კაცისა მიმართ ჰყოფს ზაკუას და შენც ამისგან: ორნივე მსგავსნი ხართ ერთმანერთისა. აქ ერთი რამ საკვიდროდ მაქუს: შენ ზაკუას ამისთვის ჰყოფ ვისადმე მიმართ, რომ ნაკლებობა მისცე რამე, და რასთვის ჰყოფ ამას? თუ რამე გაკლს,- ქრისტე გპირდება: „ითხოვდით და მოგეცეს"; თუ არა გაკლს რა, რად სძულობ მოყუასსა და ძმასა შენსა? თუ მაშინაც არ შეიგონებ და ძმისა მიმართ ზაკუასა და სიძულვილს არ დახსნი,- მას ვერას ავნებ შენს თავს დიდს ვნებას დასდებ. ორივე ეს დიდის სამტკიცით გიჩუჱნო. მას ქრისტე ნეტარებას აძლევს: „ნეტარ იყვნეთ, რაჟამს მოგიძულნენ თქუჱნ კაცთა"; ჩვენ დიდი მოციქული იუანე ამას ვაებას გვაძლევს:„რომელსა სძულდეს ძმა თავისი იგი ბნელსა შინა არს". არ უწყი თორემ შესაწრწუნებელს საქმეშიდ ხარ: შენ ასე ჰგონებ მისწერს ლიტონს კაც ემზაკვარები და ყოველივე შენი მზაკუარება ქრისტეს ღვთისა მიმართ არის. თვით ქრისტეს ღვთისა სიტყვით და მოციქულთა სიტყვითა დაამტკიცო ესე. თუ მცირეს და მდაბალ ვისმე ემზაკუარები, მაშინც ასე გიბრძანებს ქრისტე: „რაოდენ უყავთ ერთსა მცირეთაგანსა ძმათა ჩემთასა იგი მიყავთ". თუ ქრისტეს მოწაფეს ვისმე ემზაკუარები, კიდევ ქრისტეს სიტყუა ასე არის: „რომელმან თქუჱნ შეურაცხყვნეს, მე შეურაცხმყოფს". მიხედე თუ შენის ძმისა მიმართ მზაკუას ქრისტე თავის-თავისათვის არა ჰრაცხდეს. ახლა მოციქულთ სიტყვა ისმინე: ვინც მათდა მიმართ მზაკუა ჰყო, ის ზაკუა ღვთისა მიმართ შეურაცხეს, ვითარცა ანანია და ცოლმან მისმან მზაკუარება ჰყუჱს მოციქულთა მიმართ, რომელიმე საფასე დაუფარეს; მოციქულთ ეს ზაკუარებს ღვთისა მიმართ შეურაცხეს და ჰრქუჱს ანანია: არა ეცრუე შენ კაცთა, არამედ ღმერთსა! „მიხედე რა ცთომილებაში ხარ, ღმერთს ემზაკუარები! ესეც ჭეშმარიტებით უწყოდე, თუ ზაკუა შენგან არ მოსპე, სასუფეველს ვერ მიიღებ. თუ ვითარ ვერ მიიღებ,- გამოვაცხადოთ. იაკობ მოციქული იტყვის: „რომელმან გვაქციოს ცოდვილი გზისგან საცდურისა მან იხსნას სული თვისი სიკუდილისაგან და დაჰფაროს სომრავლე ცოდვათა თვისთა". იაკობ ასე აცხადებს: რომელმან კაცი საცთურისგამ მოაქციოს, ის დაჰფარავს თავის ცოდვის სიმრავლეს; და რომელიც მზაკუარებასა ჰყოფს , ის საცთურისაგან არ მოაქცევს, უფრო შეაცთუნებს, და შემაცთუნებელი ვერ დაჰფარავს თავის ცოდვის სიმრავლეს; და თუ ცოდვის სიმრავლე არ დაიფარა, არც სასუფევლის მიღება იქნება. მაშასადამე თვინიერ ზაკვის მოსპობისა მიღება სასუფევლისა არა იქმნების. ჩუჱნი ქადაგების დასაბამი მოვიხსენიოთ: „ვახში ვახშსა ზედა, ზაკუა ზაკუასა ზედა, არა მიცნეს მე"! აცხადებს ეს სიტყუა: ზაკვის მოქმედი უფალს ვერ იცნობს; და არა თუ მარტო ამ სიტყვით არის ცხადი, რომ მზაკუარი უფალს ვერ იცნობს, ქრისტეს სიტყვითაც ცხადი არის. უფალი იესო ასე ბრძანებს: „ნეტარ იყვნენ წმინდანნი გულითა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ!" შთაჭურიტე ქრისტეს სიტყუასა: წმიდა გულითა იხილავს ღმერთს" და რადგან იხილავს, კიდეც ჰსცნობს რამდენსაცა კაცი დაიტევს. ახლა უფლის სიტყუა ასე აცხადებს: ზაკვით აღსავსე გონება ღმერთს ვერ იხილავს და, რადგან ვერ იხილავს, ვერცა ჰსცნობს და უხილავი და უცნობი სრულიად დავიწყებუილი იქმნება. აწ მიხედეთ თუ ზაკვამ მზაკვარს რა სენი შეამთხვია: თავის-თავი მოძულებაში შთააგდო. ედა ყოველივე თავისი მყოფობა საცთურში დააქვს მზაკუარს. ვითარ?- ეს ზემორე გამოცხადდა ქრისტეს მიერ სიტყვის ძალით რომ მზაკუარმან ღმერთი სრულებით დაივიწყა. და აწ მზაკუარის უბადრუკებას მიხედეთ. ქუჱყანა ღმერთს უპყრია, და თვით-მპყრობელი ღმერთი დაივიწყა! თუ თავის ყოფობა არ სძაგდეს, არც ღმერთს დაივიწყებს, და რადგან ის დაივიწყა, სძაგს თავისი მყოფობა, თავის-თავი დანთქმად მიუცემია; ვითარცა დათან და აბირონ დაივიწყეს ღმერთი ,და დაინთქმენ, ეგრეთვე ამან დაივიწყა ღმერთი და მსგავსად მათდა უნდა დაინთქვას. მყოფობის დამცველი კაცისთვის საზრდელი არის, ამისთვის რომ სიცოცხლის ბუნებას იცავს; და საზრდლის მომცემელი დაივიწყე! თუ სიცოცხლე არ გძაგს, მიჩუჱნე, რომელი გყავს გამომზრდელი? ვინ უნდა მოგცეს დღითი-დღე დამცველი შენის არსების პური? ვინ უნდა უბრძანოს ქვეყანასა: „აღმოაცენებ ქუჱყანამან!" შენ არათუ ნაყოფი აღმოცენება, ერთისა თმისა დაშვება, განა განსპეტაკება არა ძალგიძს, ვითარცა ბრძანებს უფალი ჩუჱ ნი იესო. მიხედე თუ არა გძაგს შენი ცხოვრება! თვინიერ საზრდლისა ვერ იცხოვრებ, თუ საზრდელის მოცემული აღარ გივის! ეგევის ესე იიჭუნოს: „ღმერთი ძლიერს სიყმილს არა ჰყოფს"; მოიხსენე, თუ იოსების ჟამში შვიდ-წელ ვითარი სიყმილი მოსცა და ილიას ჟამში ვითარცა ფიცხელი უწვიმრება იქმნა. ამის მსგავსი განსაცდელი რომ მოიწიოს, მიჩუჱნე, რომელი ნუგეშისმცემელი გივის? კიდევ ვაჩუჱნოთ, რომ შენ სიცოცხლე გძაგს. სიკუდილისა და სიცოცხლის ჴელმწიფობა ღმერთსა აქუს, ვითარცა ბრძანებს პირითა მოსესითა: „მოვაკუდინო და მე ვაცხოვნო". თუ სიცოცხლე არა გძაგს, სიცოცხლის უფალი რად დაივიწყე? რატომ არ მოიხსენიებ ადამმან რომ სიცოცხლის მოცემული დაივიწყა, სიკუდილს მიეცა: შენც რომ სიცოცხლის მომცემელს ღმერთს დაივიწყებ, სულით ხორცით სიკვდილს მიეცემი ჩუჱნის უღმრთოების შესამსგავსად ვაჩუჱნოდ შენდა შენი მყოფობის სიძულილი. რადგან სხეულევანი ხარ შენ შენი მყოფობა ოთხის ნივთისგან არის: ცეცხლისა, წყლისა, ჰაერისა და მიწისაგან; ესენი შენ შორის დაზავებით უნდა იყვნენ და ამით შენი სხეული უნდა მყოფობდეს; თუ დაზავებით არ არიან, შენი სხეული განიხრწნება და სიკვდილს მიეცემი. აწ ეს უნდა ვსქუათ: შენ შორის ნივთის დაზავება არ ძალ-გიძს.მიხედე თავის თავს : ცეცხლისა და წყლის დაზავება ასე არ ძალ-გიძს, რომ ერთმანეთს არ ებრძოდენ, ეს შენგან შეუძლებელი არის; ესენი ღვთისა მიმართ დაზავდებიან და ის იპყრობს ამათ უბრძოლველად ახლა სამართლად საჯე, შენი შემამტკიცებლის ნივთების მპყრობელი ღმერთი დაგივიწყებია! თუ შენი მყოფობა არა გძულს, ამას რად ჰყოფ და ღმერთს რად დაივიწყებ? თუ მოეგები გონებას არ ინებებ ღვთის მიხედვას, სარკეს მოგართმევ. რომ ამით მიხედო ღმერთს. პავლე მოციქული ამას სოფელსა შინა სარკით ამბობს და იტყვის: „ვხედავთ აწ ვითარცა სარკითა და სახითა". პირველად თავისი თავი იხმარე სარკედ და ამის მსგავსად შთახედე, ვითარცა მიწა ხარ და ხატად ღვთისად იწოდები. ამისი ხედვა გაჩუჱნებს უფალსა ღმერთსა რომელმან იგი სთქუა: „ვქმენთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუჱნდა". კიდევ შთახედე გულის-ჴმის ყოფით ქმნილთა ყოველთა და გაჩუჱნებენ ისინი თავის-თავის დამბადებელს: ამითი გიჩუჱნებენ რომ მათ თავისის-თავის ქმნა არ შეუძლიათ, ვითარცა წინასწარმეტყველი დავით ქმნილის მაგიერ იტყუის: " მან შემქმნა ჩუჱნ და არა ჩუჱნ". და ეს თავის-თავად შეუძლებლობა შემოქმედს ღმართს გაჩუჱნებს, ვითარცა იტყვის მოციქული პავლე: „უხილავი იგი ძალი მისი დაბადებითგან სოფლისათ ქმნულთა მათ შინა საცნაურად იხილვების". თუ ამათით ვერ მიხედო და ვერ სცნა, ძველის წერილიდამ სახეს მოგართმევ და ესე მიხედე უფალსა ღმერთსა. იოსებ ძმათა ეგვიპტეს განყიდეს და ეგვიპტეს იყო; როდესაც ძლიერი სიყმილი შეიქმნა, მაშინ იოსების ძმათა იაკობ, მამამან მათმან, ამცნო ეგვიპტეს შთასულა და პურის ხყიდვა; შთავიდენ ეგვიპტედ, მათგან განსყიდული იოსებ იხილეს, რომ იფქლს განუყოფდა ყოველთა; იოსებმან მათ ნაცვალი ბოროტი არ მიაგო, სიყრმილისგან გამოზარდნა; და მერმე მათს ჭურჭელში ვერცხლის ბარძიმი შთაუდვა დაფარულად. როდესაც წავიდენ მისი ძმები, ბარძიმის მიზეზით კიდევ თავისა თავისისა ძმათა და ფარაოს მეფისა წინაშე წარადგინა და ასე ჰრქუჱს ფარაოს: „მწყემსნი ვართ ცხოვართა". ეგრევე, საყვარელნო, თქუჱს თქუჱნდა ძმად წოდებული ქრისტე ეგვიპტეს დანყიდეთ, ესე იგი, თქუჱნის ცოდვის მიზეზით ვნებად მიცემულ იქმნა, ვითარცა ხმობს წინასწარმეტყველი: „იგი იწყლა ცოდუათა ჩუჱნთათვის". ძლიერი სიყრმილი არის თქუჱნ შორის (ღვთისა სიტყვასა და მისის სმენისა): გიბრძანებსთ მამა ღმერთი ქრისტეს ვნებაში გონებით შთასულას და იქიდამ უნდა მოიყიდოთ იფქლი წმინდა ( ესეიგი სმენა სიტყუათა ღვთისათა), იქ იხილავთ უფალს იესოს, სულიერებისთვისა იფქლისა განმყოფელად, არ მოიხსენიებს თქუჱნს შეცოდებას; გამოზრდის სულიერებრივის სათნოებითა, ბარძიმსა ( ესე იგი უხრწნელსა ხორცსა და სისხლსა) თქუჱნს გონებაში შთასდებს, რომ კიდევ თავისა-თვისისა მიმართ მიგაქციოს გამოგეცხადება სიყუარულით და წარგადგინებს წინაშე თვისისა მამისა: შესამსგავსი არის თქუჱნი, რომ ჰსთქუათ: „ცხოვარნი ვართ სამწყოსა შენისანი". თუ გნებავსთ ასე იხილეთ უფალი! ძველის წელიდამ კიდევ მივიღოთ მაგალითი, თუ უფლის ხილუა როგორ უნდა. იერემია მწვირის ჯურღმულში შთააგდეს; სადამდის იქამდ არ აღმოყვანებულ იქმნა, მადამდის მზის სისწორე ხედვა არ ძალედვა: ეგერეთვე რომელიც ეშმაკისაგან ზაკვის ჯურღმულში არის შთაგდებული, სადამდის იმ ზავკვიდამ აღმოყვანებული არ აქმნება და სიწრფოებას არ მიიღებს, უფლისა ღვთისა ნათელს ვერ იხილავს. რომელსაც უფლისა ღვთისა ხილუა ჰნებავს, მოსეს მსგავსად უნდა ჰყოს: მოსეს რომ ღვთის ხილვა უნდოდა და მთად აღვიდა და რომელნიც ფიცხელნი და ურჩნი ერნი იყვნენ, ისინი დაუტევა, თვითონ მთაზედ აღვიდა და იქ იხილა უფალი. ეგრეთვე შენ, თუ უფლისა ღვთისა ხილვა გნებავს, ურჩი და ფიცხელი მაწყინებელი ღვთისა-მზაკუარება დაუტევე; აღვედ მთასა ზედა უმანკოებისასა და იქ იხილავ უფალსა ღმერთსა. თუ მზაკვარი ხარ, ღმერთს ვერ იხილავ. ქრისტეს სიტყვით დაგიმტკიცებ ამას: ქრისტემან ნათელ რომ იხილა, ჰრქუა: „აჰა ჭეშმარიტად ისრაეტლი, რომლისა თანა ზაკვა არა არს". „ისრაიტელი" ამისი ძალი ეს არის: გონება მხილველი ღვთისა. მიხედე ქრისტეს თქმულსა; ამას ბრძანებს: „ჭეშმარიტი გონება მხილველი ღვთისა არს, რომ ზაკუა არ არის მართალი". ასე ჰსჩანს ამ სიტყვისგან: თუ მასთან ზაკუა ყოფილიყო, ჭეშმარიტი გონება მხილველი ღვთისა არ იქმნებოდა. ქრისტეს სიტყვამ დაგარწმუნოს: თუ ზაკვა შენთან არის, ღვთის მხილველი გონება არ გექმნება; იოანე დიდი წინამორბედი და ნათლის მცემელი ქრისტეს გზას ასე განმზადებდა: „განმზადენით გზანი უფლისანი და წრფელყუჱნით ალაგნი მისნი". დიდი წინამორბედი გზის წრფელ ყოფას ბრძანებს და შენ ზაკუასა ჰყოფ! ეს უფლისა ღვთისა გზის განმზადება არ არის! არც ვგონებ, რომ ზაკვის გზაზედ ღმერთი მოვიდეს! ასე ამტკიცებს მოსე ღვთისა მზრახვალი: „ყოველი გზანი მისნი სიმართლით არიან".

გიჩუჱნო, საყვარელო, რომ მზაკვართაგან სასუფევლის პოვნა შეუძლო არის, სანამ მზაკუარებს არ მოსპობს. ძველთა ისრაელთა მიმართ აღთქმის ქუჱყანაში შესულის ბრძანება ასე იყო: „ნუ მიაქცევ მარჯულ, ნურცა მარცხულ". - ეგრეთვე ახლის ისრაელის ქუჱყანაში, ესე იგი, სასუფეველში შესვლას სწორის გზით გვიბრძანებს და მრუდის მზაკუარების გზისგან გაუყენებს. თვითვე უფალი იესო გვაყენებს მზაკუარების გზისაგან და გვეტყვის: „მე ვარ გზა და მე ვარ ჭეშმარიტება"; თუ ამითი არ ირწმუნებს მზაკუარი სასუფევლისგან შორს ყოფას, უუძლიერესის საქმით გვაჩუჱნო. უფალი იესო ბრძანებს; „უკეთუ არა სჭამოთ ხორცი ძისა კაცისა და სვათ სისხლი მისი, არა გაქუნდეს ცხოვრება თავთა შორის თქუჱნთა"; გიბრძანა ქრისტემან ხორცსა და სისხლის მიღებას გარდა ცხოვრება არ იქმნება, და რომელიც მზაკუარი არის, წმინდის საიდუმლოს მიღება უფრო დამსჯელ ექმნება, ვითარცა დაისაჯა მზაკუარი იუდა ღირსად მიღებისათვის. მაშასადამე შორს არის მზაკუარი ცხოვრებისაგან, არა თუ მარტო ცხოვრებისაგან, ყოვლის კეთილისაგან მზაკუარი შორს არის. თუ ვითარ,- ვაჩუჱნოთ : ეს ცხადი რამ არის, რომელიც ძმსა მიმართ ზაკუასა ჰყოფს, მას სიყვარული ძმისა არა აქუს, და რადგან სიყვარული არა აქუს, და რადგან სიყვარული არა აქუს, პავლესი ისმინე, თუ როგორ ყოვლის კეთილისაგან შორს იქმნება: „ენასღა თუ კაცთა და ანგელოზთასა იტყოდე (აჰა სიტყვიერება!) მაქუნდესღა თუ წინასწარნეტყველება და უწყოდი ყოველი სიდუმდო და ყოველი მეცნიერება ( აჰა, მადლი სულისა წმინდისა!) და ყოველი სიბრძნე, მაქვენდეს თუ სარწმუნოება, ვიდრე მთათაცა ცვალებადამდე (აჰა სარწმუნოება!) და სასწაული, დაღათუ ვჭამო ყოველი მონაგები ჩემი (აჰა სათნოება მოწყალებისა!) და მივსცნე ჴორცნი ჩემნი დასასწველად (აჰა ღვაწლი მოწამეობისა!) ესოდენის კეთილის ქონებაზედ პავლე დართავს და იტყვის: უკეთუ სიყვარული არა მაქუნდეს, არა რავე ვარ". თუ სიყვარულს გარდა პავლე ასე არის, ფრიად უმეტესად შორს არის მზაკუარი ყოველის კეთილისაგან. აწ ეს ვაჩუჱნოთ: რომელიც წრფელი არის და სიყვარულზედ მდგმოებს, ყოველი კეთილის მახლობელი არის. თუ პავლემ მოიქულმან წარსულის ზემო სიტყუაში თვინიერ სიყვარულისა ყოველის კეთილისაგან შორს ყოფა დაამტკიცა, უეჭველად წრფელი და სიყვარულის მაქონებელი ყოვლის კეთილის მახლობელი იქმნება. კიდევ უუძლიერესის საქმით ჰსჩანს, რომ წრფელი და სიყუარულის მქონებელი ყოვლის კეთილის მახლობელი არის: რომლისა თანა ღმერთი არს, მასთან ყოველი კეთილი იქმნება; წრფელთან და სიყვარულის მქონებელთან ღმერთი არის, ვითარცა იტყვის იოანე კათოლიკეთა შინა თვისთა: „რომელი ეგოს სიყვარულსა ზედა, ღმერთი მისთანა ჰგიეს და იგი ღვთისა თანა". მაშასადამე, წრფელი და სიყვარულის მქონებელი ყოვლის კეთილის მახლობელი არის; წრფელობა პირველთაგანვე დანერგა. ღმერთმან ჩუჱნს შორის; წრფელის ნიბთისაგან შეგვქმნა ღმერთმა, ვითარცა ვსცნობთ მოსეს თქმულისაგან, რომელსა იტყვის: „და სული ღვთისა იქცეოდა ზედა წყალთა". - ამისთვის იქცეოდა რომ ნივთები განეწრფელებინა და წრფელის ნივთისგან უნდა შექმნილიყო კაცი; და როდესაც შეჰქმნა კაცი, წრფელად, უმანკოდ მსგავსად თვისსა შეჰქმნა, ვითარ იგი ღვთისა მიერ თქმულსა გვამცნებს მოსე: „მოვიდეთ, ვჰქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუჱნდა"; და თავისის ზაკვით რომ ეშმაკმან ზაკუა შეიყვანა კაცის შორის, თვით ძე ღვთისა ,მოვიდა და ზაკვა ეშმაკისა ისე დაარღვია, ვითარცა იტყვის მოციქული: „ამისთვის მოვიდა ძე ღვთისა, რათა დაარღვივნეს საცთურნი ეშმაკისანი". საცთური დაარღვია და ჭეშმარიტება გვასწავლა პირითა მიციქულისათა: „იტყოდენ ჭეშმარიტსა კაცად კაცადი მოყვსისა მიმართ თვისისა". ყოვლითგანვე ღვთისა მიერ ასე თან-შექსულად აქუს ჩუჱნს ბუნებას სიწრფოება! ნუ წავსწყმენდთ ჩუჱნდ ბუნებითს სიწრფოებას შევიტკბოთ რომელთა სულითა და გონებითა, რათა შეგვიტკბენს ჩუჱნცა მამამან ღმერთმან საუკუნეთა შინა საყოფელთა, რომლისა არს დიდება, წა და საუკუნეთა უკუნისამდე.-ამინ.